Photo by Anne Nygård on Unsplash
Συχνά μπορεί να αντιμετωπίζουμε κάποια παρεξήγηση, διαφωνία ή εγωιστική αντιμετώπιση από την πλευρά συγγενικών μας προσώπων. Τέτοια περιστατικά μπορεί να είναι συνήθη σε πολλές οικογένειες.
Στην περίπτωση όμως που διαπιστώνουμε πως η σχέση μας με συγκεκριμένα μέλη είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ίσως χρειάζεται να εξετάσουμε με περισσότερη προσοχή τη συγκεκριμένη σχέση.
Αν η σχέση αυτή μας προκαλεί ανασφάλεια, πέραν της άβολης συνύπαρξης, τότε ίσως είναι καλύτερο να περιορίσουμε τις επαφές μας με το πρόσωπο αυτό. Το παρατεταμένο κλίμα σύγκρουσης στις αλληλεπιδράσεις μας, έχει φανεί ερευνητικά πώς μπορεί να επιφέρει αρνητική επίδραση στην υγεία μας.
Αν όμως πρόκειται για γενικότερη αρνητική συμπεριφορά, μικρές ενοχλήσεις ή «δραματικές» συμπεριφορές χωρίς βαρύτητα, τότε υπάρχουν τρόποι να μετατρέψουμε τις αλληλεπιδράσεις αυτές σε λιγότερο στρεσσογόνες για εμάς.
Κρατώντας στο μυαλό μας την παραδοχή πως δεν έχουμε έλεγχο πάνω στις συμπεριφορές και τις πράξεις των άλλων παρά μόνο στις δικές μας, μπορούμε να προσπαθήσουμε να «κατευθύνουμε» ή να οριοθετήσουμε το πεδίο της αλληλεπίδρασής μας, ομαλοποιώντας κάποιες απο τις δυσκολίες που έχουμε εντοπίσει.
Πριν τη συνάντηση
- Αρχικά ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε και να επικεντρωθούμε στα στοιχεία που εκτιμάμε στο πρόσωπο αυτό, αντί να αναλωνόμαστε με τα αίτια που δυσκολεύουν τη συσχέτισή μας.
- Μια επίσης καλή επιλογή είναι να προτείνουμε ουδέτερα μέρη για συνάντηση. Ειδικά αν επιλέξουμε κάποιο εξωτερικό χώρο που μας είναι αμοιβαία αρεστός, δημιουργούμε συνθήκη πιο ήρεμης ατμόσφαιρας κι επίσης είναι πιθανότερο να εξασφαλίσομε ηπιότερες συμπεριφορές σε χώρο με πολύ και άγνωστο κόσμο.
- Μπορούμε επιπλέον να προετοιμάσουμε τον εαυτό μας προκαταβολικά της συνάντησης. Αν δηλαδή γνωρίζουμε πως επίκειται οικογενειακή συγκέντρωση όπου θα συναναστραφούμε άτομα με τα οποία έχουμε δύσκολη ή αδύνατη επικοινωνία, π.χ. έναν θείο που κριτικάρει με αγενή τρόπο τις επαγγελματικές μας επιλογές ή ρωτάει με αδιακρισία ερωτήσεις όπως το πότε θα κάνουμε οικογένεια, μπορούμε να σκεφτούμε από πριν κάποια απάντηση με την οποία θα νιώθαμε άνετα, μετριάζοντας το στοιχείο του αιφνιδιασμού, μειώνοντας το στρες που προκαλεί η άβολη στιγμή.
- Ας δείξουμε ενσυναίσθηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι «μετατράπηκαν» σε δύσκολους χαρακτήρες βάσει των εμπειριών ζωής τους, δε γεννήθηκαν έτσι. Για παράδειγμα, αν το συγγενικό μας πρόσωπο έχει περάσει δύσκολη ζωή, μπορεί να νιώθει πικρία ή θυμό αναφορικά με το τί η ζωή τους έχει φέρει. Αντί να νιώθουμε ενόχληση με τη συμπεριφορά τους, ας προσπαθήσουμε να τους αντιμετωπίσουμε με υπομονή και κατανόηση. Ο τρόπος αυτός προσέγγισης δεν έχει σκοπό να δικαιολογήσει μια κακή συμπεριφορά αλλά βοηθάει εμάς να αποκτήσουμε πιο ευρεία οπτική κι υγιή απόσταση.
Photo by Nik Shuliahin 💛💙 on Unsplash
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης
Η επικοινωνία με το «δύσκολο» συγγενικό μας πρόσωπο μπορεί να είναι ιδιαιτέρως απαιτητική, ειδικά αν οι μεταξύ μας σχέσεις είναι κατ’ομολογία κακές.
Αν έχουν επιδείξει και στο παρελθόν τάσεις έντονου θυμού, επιθετικότητας, χειριστικής ή κακοποιητικής συμπεριφοράς, καλό είναι να εξετάσουμε αν είναι προς το συμφέρον του γενικότερου καλώς δικού μας έχειν να συνεχίσουμε την αλληλεπίδραση μαζί του.
Οι συγγενικοί δεσμοί δε συνεπάγονται υποχρέωσή μας να δεχόμαστε ή να υπομένουμε κακοποιητική συμπεριφορά, με κανέναν τρόπο.
Αν απλά μας είναι δυσάρεστο να βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο ή ενοχλητικό να έχουμε την τυπική επικοινωνία με το άτομο αυτό, υπάρχουν πάλι τρόποι να μετριάσουμε τη δική μας εσωτερική ένταση και να βοηθηθούμε ώστε να περάσουν οι ώρες της αλληπεπίδρασης πιο ομαλά για εμάς.
- Αποφεύγουμε ευαίσθητες θεματικές που μπορεί να οδηγήσουν σε όξυνση της συζήτησης, όπως είναι η πολιτική, οικονομικά ζητήματα, παλιά οικογενειακά θέματα ή εκκρεμότητες. Αν παρ’όλ’αυτά το συγγενικό μας προσωπο επιμένει στην αναφορά άβολων θεματικών, προσπαθούμε να ακούσουμε τί έχουν να πουν. Μερικές φορές οι άνθρωποι διαλέγουν θέματα συζήτησης που προκαλούν ένταση διότι τους ευχαριστεί το έντονο κλίμα που δημιουργείται. Αν επιλέξετε να μην εμπλακείτε μαζί τους σε συζήτηση που θα φέρει σύγκρουση ίσως χάσουν το ενδιαφέρον για την συζήτηση εξ’ολοκλήρου. Φυσικά όμως αν τα σχόλιά τους εξακολουθούν να σας ενοχλούν, μπορείτε να απομακρυνθείτε για λίγο από το χώρο μέχρι να ηρεμήσετε και να ξεκαθαρίσει η η σκέψη σας.
- Παρατηρούμε τα συναισθήματά μας. Αναγνωρίζουμε τα προσωπικά μας όρια παρατηρώντας αν βιώνουμε αυξημένο στρες κατά την επικοινωνία μας με το δύσκολο μέλος της οικογένειας. Σε περίπτωση που νιώσουμε ότι ξεπερνάμε το όριο στο οποίο νιώθουμε καλά, κάνουμε διάλειμμα από τη συζήτηση ή μειώνουμε τη διάρκεια της επίσκεψης/εξόδου. Σημαντικότερη από όλα είναι η δική μας ψυχική ηρεμία.
- Αποφεύγουμε να ενδώσουμε στην προσπάθεια να «διορθώσουμε» την κατάσταση, αν υπάρξει αρνητική κλιμάκωση, επειδή νιώθουμε άβολα με την ένταση της στιγμής ή παρατηρούμε κι άλλους να νιώθουν εξίσου αμήχανα ή δυσάρεστα. Είναι φυσικό στις περιπτώσεις αυτές να αισθανόμαστε πως πρέπει να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε την ηρεμία για όλους, ώστε να επανέλθει ισορροπία, αλλά δεν ξεχνάμε να ακολουθούμε τα προσωπικά μας όρια αντοχών, όσο δύσκολη κι αν είναι η κατάσταση.
Μαθαίνοντας πώς να αντιμετωπίζουμε ένα δύσκολο μέλος της οικογένειας ή του στενού μας κύκλου (φιλικός, επαγγελματικός), σταδιακά με τον καιρό αποκτούμε κι ανακαλύπτουμε όλο και περισσότερα «εργαλεία» και νέους ευρηματικούς τρόπους να επικοινωνούμε στοχευμένα κι ελεγχόμενα, ώστε οι αλληλεπιδράσεις μας να είναι όλο και λιγότερο φθοροποιές για εμάς τους ίδιους.
Σε κάθε περίπτωση, νιώθουμε πιο ενδυναμωμένοι απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις που δε βρίσκονται στον έλεγχό μας. Κατορθώνουμε να περιορίσουμε – κατά το δυνατό – το βαθμό που οι σχέσεις αυτές επηρεάζουν την ανάγκη μας να βρισκόμαστε σε οικογενειακές συναθροίσεις, επομένως μπορούμε να ευχαριστηθούμε χωρίς περιττό άγχος σημαντικές στιγμές και με τα υπόλοιπα αγαπημένα μας πρόσωπα.
Photo by Kelsey Chance on Unsplash
Βιβλιογραφία
Cheng A, LaDonna K, Cristancho S, Ng S. Navigating difficult conversations: the role of self-monitoring and reflection-in-action. Med Educ. 2017 Dec;51(12):1220-1231. doi: 10.1111/medu.13448. Epub 2017 Oct 6. PMID: 28984007.
Dadiz R, Spear ML, Denney-Koelsch E. Teaching the Art of Difficult Family Conversations. J Pain Symptom Manage. 2017 Feb;53(2):157-161.e2. doi: 10.1016/j.jpainsymman.2016.12.322. Epub 2016 Dec 23. PMID: 28024994.
Thomas PA, Liu H, Umberson D. Family relationships and well-being. Innovation in Aging. 2017;1(3). doi:10.1093/geroni/igx025