Photo by Kinga Cichewicz on Unsplash
Παρατηρείται συχνά, αμέσως μετά την περίοδο των εορτών, δηλαδή κατά τις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου όταν επανερχόμαστε στην καθημερινότητά και την εργασία μας, να νιώθουμε δυσκολία προσαρμογής ή συναισθηματικά «σκαμπανεβάσματα».
Κάποιοι ίσως νιώθουμε σχετική ανακούφιση που η αρκετά απαιτητική συναισθηματικά, κοινωνικά, οικογενειακά και οικονομικά περίοδος των εορτών πέρασε. Το National Alliance on Mental Illness των ΗΠΑ άλλωστε καταδεικνύει πως το 64% των ατόμων αναφέρει πως η περίοδος των εορτών είναι ιδιαίτερα στρεσσογόνα για εκείνους, για λόγους κυρίως συναισθηματικούς ή οικονομικούς. Για άλλους πάλι μπορεί να είναι δύσκολη η επαναφορά στους κανονικούς ρυθμούς της καθημερινότητας μετά το τέλος των διακοπών σε σχέση με την πιο ανάλαφρη, γιορτινή και χαρούμενη διάθεση που προηγήθηκε.
Τί είναι τα post – holiday blues
Συχνά συνοδευόμενα από στρες ή μελαγχολική διάθεση, τα post-holiday blues μπορεί να μας «ρίξουν» αρκετά, με συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της διαταραχής άγχους ή της κατάθλιψης, όπως αϋπνία, απώλεια ενέργειας, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και ανησυχία. Εν αντιθέσει όμως με την καταθλιπτική διαταραχή, η μελαγχολική αυτή διάθεση συνήθως είναι παροδική, δε διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Photo by Anthony Tran on Unsplash
Γιατί μας συμβαίνει
Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στην ουσία αποτελούν ένα έντονο και παρατεταμένο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου η συνήθης καθημερινότητά μας – σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό – διακόπτεται. Είτε υπήρξε ευχάριστό είτε όχι το διάλειμμα αυτό για εμάς, η επαναφορά στις ανάγκες της καθημερινότητας αρχικά μπορεί να μας φαίνεται αργή και τα συνήθη ζητήματα που έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε χωρίς πολλή σκέψη, να μας φαντάζουν δυσανάλογα αγχωτικά και δυσκολότερα από το ότι στην πραγματικότητα είναι.
Συναισθηματική Κούραση
Άλλη μια εξήγηση όμως για τη μελαγχολία που παρατηρούμε στον εαυτό μας αμέσως μετά τις γιορτές μπορεί να αποτελεί και η μεγάλη προσπάθεια που συχνά καταβάλλουμε για να τα βγάλουμε πέρα με οικογενειακές ισορροπίες ή ζητήματα που αφορούν τη σχέση με το/τη σύντροφό μας, και που, ελλείψει του καθημερινού ρυθμού ζωής που συχνά τείνει να τα υπερκαλύπτει, εκείνα φανερώνονται ή οξύνονται. Η περίοδος των Χριστουγέννων επίσης μπορεί να είναι συναισθηματικά φορτισμένη για όσους έχουν βιώσει πρόσφατη απώλεια δικού τους προσώπου, ή μπορεί να υπογραμμίζει την απουσία αγαπημένων μας προσώπων.
Στη βάση ειδικά της πρωτόγνωρης και δύσκολής πανδημικής περιόδου των τελευταίων 2 ετών, η απώλεια ή η ασθένεια κοντινών οικογενειακών ή φιλικών μας προσώπων είναι δυστυχώς συχνή κι ο χρόνος επεξεργασίας των δυσκολιών και του πένθους που βιώνουμε όχι πάντα αρκετός ή επαρκής.
Πόσο να αναμένω πως θα διαρκέσουν τα post – holiday blues?
Συνήθως διαρκούν από 7 ως και 10 ημέρες. Για κάποιους μπορεί να διαρκέσουν λιγότερο ή περισσότερο, ανάλογα το εξατομικευμένο ιστορικό τους. Αν όμως παρατηρήσουμε πως το διάστημα της μελαγχολικής διάθεσης μετά τις γιορτές παρατείνεται για περισσότερο από 2 εβδομάδες συνεχόμενα, τότε είναι καλό να επισκεφθούμε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για να μας αξιολογήσει.
Πώς μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου να ξεπεράσει τα post – holiday blues?
- Φροντίζω τον ύπνο, τη διατροφή και τη σωματική μου άσκηση, ώστε να ενισχύσω τον οργανισμό μου με φυσικό τρόπο να βελτιώσει τα επίπεδα της διάθεσης και να ισορροπήσει πιθανά συμπτώματα κατάθλιψης.
- Οργανώνω το χρόνο μου κατάλληλα ώστε να συμπεριλάβω διαλείμματα διασκέδασης, συναντήσεις με φίλους, εξορμήσεις και δραστηριότητες που με ευχαριστούν, ατομικά ή μαζί με την οικογένειά μου. Δεν ξεχνάμε πως είναι πιθανό (κι εύκολο) να μας παρασύρει η ανάγκη να αποσυρθούμε.
*Είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της διάθεσής μας να κινητοποιούμε τον εαυτό μας ακριβώς τις στιγμές που νιώθουμε την ανάγκη να «αφεθούμε»*
Photo by Jon Tyson on Unsplash
3. Δεν πιέζω τον εαυτό μου παραπάνω από όσο μπορεί. Δεν ξεχνώ πως η μεθεόρτια μελαγχολία δε θα διαρκέσει για πάντα. Προσπαθώ λοιπόν να μην κρατάω αυστηρή στάση αναφορικά με τις δυνατότητες και τις προσδοκίες που μου θέτω κατά το διάστημα αυτό.
Θα επανέλθουμε στο κανονικό πρόγραμμα της καθημερινότητάς μας στο χρόνο που ο οργανισμός και ο ψυχισμός μας χρειάζεται.
Umberson, D., & Montez, J. K. (2010). Social relationships and health: a flashpoint for health policy. Journal of health and social behavior, 51 Suppl(Suppl), S54–S66. https://doi.org/10.1177/0022146510383501