Καθώς βρισκόμαστε εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) παρακολουθώντας τόσο τα εγχώρια δεδομένα όσο και τα παγκόσμια, είναι φυσικό να παρατηρούμε αλλαγές τόσο στα συναισθήματα (ανησυχία, φόβος, άγχος) όσο και στις συμπεριφορές και στις αντιδράσεις μας, καθώς αποτελούν λογικό απόηχο μπροστά στις ξαφνικές αλλαγές και την αβεβαιότητα που βιώνουμε σε επίπεδο υγείας, επαγγέλματος και σχέσεων.
Η δύναμη της συλλογικότητας και της συνεργασίας προς όφελος του κοινού καλώς έχειν αναδεικνύει την ικανότητά μας να δρούμε με συντονισμό απέναντι σε μια κοινή απειλή.
Ας δούμε με μια ματιά τις ψυχολογικά πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας και πώς επηρεάζονται από τον απόηχο της πρωτόγνωρης αυτής κατάστασης.
Τα παιδιά & οι έφηβοι
Στην άνευ προηγουμένου κατάσταση που βιώνουμε, τα παιδιά σε μεγαλύτερο ακόμη βαθμό βρίσκονται εν μέσω πληθώρας δύσκολών συναισθημάτων (άγχους και ανησυχίας για την υγεία τη δική τους και των αγαπημένων τους προσώπων, φόβος θανάτου) που καλούνται να αντιμετωπίσουν παράλληλα με την έντονη διατάραξη του προγράμματός τους, της σχολικής ζωής και της σχέσης με τους τόσο σημαντικούς για την ανάπτυξή τους, φίλους.
Ειδικότερα τα μικρά παιδιά που δεν μπορούν να αντιληφθούν το λόγο που περιορίζονται, συχνά μπορεί να θυμώνουν ή να στενοχωριούνται πιστεύοντας πως πρόκειται για κάποια τιμωρία που τους επιβάλλει ο γονιός, γεγονός που καθιστά τους γονείς ακόμη περισσότερο υπεύθυνους στο να παρατηρούν τις συμπεριφορές αυτές και να εξηγούν με απλό και ειλικρινή τρόπο τα δεδομένα της κατάστασης ώστε να τα ανακουφίζουν από τις σκέψεις αυτές.
Συχνά όμως οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που θέτουν στους γονείς τους μπορεί να απαντώνται με τρόπο που δεν τα εφησυχάζει, καθώς και οι ίδιοι οι ενήλικες μπορεί να αντιμετωπίζουν δύσκολα και πρωτόγνωρα για εκείνους δεδομένα (υγείας, ανεργίας).
Παρά το ότι πράγματι τα παιδιά προσαρμόζονται εύκολα στις αλλαγές συνθηκών, παραμένει η αναγκαιότητα της αυξημένης προσοχής και αγάπης που μπορεί να χρειάζονται από τους ενήλικες, εγγύτητας, συζήτησης και παιχνιδιού.
Εξίσου σημαντικό σε κάθε περίπτωση, ακριβώς λόγω της αυξημένης ευαλωτότητας των παιδιών μας, είναι η φροντίδα της δικής μας ψυχικής υγείας και η διαχείριση των συναισθηματικών δυσκολιών μας.
Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικότερα τόσο στις δικές μας νέες ανάγκες όσο και να αποτελέσουμε καλό παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά μας, ως προς τη διαχείριση των αγχογόνων παραγόντων.
Τα παιδιά σταδιακά μαθαίνουν να φροντίζουν τον εαυτό τους και αποκτούν καλύτερη επαφή με την ψυχική τους κατάσταση. Έτσι καταφέρνουν να εκφράζουν τις ανάγκες και τις ανησυχίες τους πριν αυτές γιγαντωθούν και επιπλέον στρέφονται με δημιουργικό τρόπο σε δραστηριότητες και εντός σπιτιού (ζωγραφική, παιχνίδι, τεχνολογία) επανακτώντας τη δομή της καθημερινότητάς τους.
Photo by Sharon McCutcheon on Unsplash
Μεγαλύτερες ηλικίες & ευπαθείς ομάδες
Οι ευάλωτες ομάδες έχουν προσδιοριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) ως το επίκεντρο της προσοχής όλων μας αναφορικά με την αυξημένη ανάγκη προστασίας τους από τον COVID-19. Το γεγονός όμως αυτό από μόνο του μπορεί να οξύνει το άγχος και την ανησυχία σχετικά με την υγεία των ευαίσθητων πληθυσμών σε βαθμό πολλές φορές δυσβάσταχτο.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις για τις ευπαθείς ομάδες την εποχή του κορωνοϊού περιλαμβάνουν συχνά ευερεθιστότητα, καταθλιπτική διάθεση, απώλεια όρεξης, αυξημένο άγχος για την υγεία, δυσκολία στη συγκέντρωση και διαταραχές ύπνου, φόβο καθώς και σκέψεις με δυσμενή σενάρια περί της υγείας.
Επιπλέον η αυξημένη απομόνωση επιφέρει συναισθήματα έντονης μοναξιάς και με τον τρόπο αυτό δύνανται να πυροδοτηθούν προϋπάρχουσες ψυχικές νόσοι.
Photo by Jack Finnigan on Unsplash
Στη θετική πλευρά όμως, υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούν να επιστρατεύσουν οι ομάδες αυτές και με τη βοήθεια φροντιστών τους, ώστε να ενισχύσουν την προστασία της ψυχικής τους υγείας. Αυτές περιλαμβάνουν τη γενικότερη φροντίδα του καλώς έχειν της υγείας τους, όπως η ισορροπημένη διατροφή, η ελαφρά σωματική άσκηση, η δραστηριοποίηση μέσω ευεργετικών και δημιουργικών χόμπυ εντός σπιτιού (π.χ. κηπουρική, μαγειρική, ζωγραφική, εξάσκηση με ζητήματα τεχνολογίας) και πάνω από όλα, η διατήρηση και η ενίσχυση των κοινωνικών τους επαφών.